Hoe zeg je nee?

AAFKE HOEKSTRA DE JONG STRESSCOUNSELOR HSP COACH & ACT THERAPEUT·WOENSDAG 8 NOVEMBER 2017

Ik weet nog als de dag van vandaag hoe ik als 21 jarige mijn eerste assertiviteit cursus volgde. Een gezellige ochtend met erg leuke mensen en een hoop lol met ook de nodige tranen.

Ik weet ook nog de eerste stappen die ik zette om de kunst van het nee zeggen te beoefenen. Doodeng, zweet in mijn handen en een schuldgevoel van jewelste. Dat was wat er eerst gebeurde. Je zou haast denken dat je aan iets heel fouts bent begonnen. Niets is minder waar, na een tijdje stoppen die nare gevoelens en komt er ruimte, ruimte voor jezelf.

Iemand die moeite heeft met nee zeggen verplaatst zich te snel in de situatie of positie van de ander. Daardoor vergeet hij of zij dat niet altijd alle wensen van de ander vervuld hoeven worden. Vragen staat vrij, maar nee zeggen ook! Ook al mag iedereen zijn/haar wensen uiten. Een verzoek weigeren zegt niets over hoe je over de ander denkt, het zegt alleen maar iets over het verzoek zelf. Je wijst het verzoek af, niet de ander.

Elk verzoek kun je afwegen en beoordelen. vandaag een verzoek weigeren betekent niet dat je alle toekomstige verzoeken van de ander gaat weigeren. Iets weigeren betekent ook niet dat je geen recht hebt om zelf iets aan de ander te vragen. Jou zijn in het verleden waarschijnlijk ook heel veel dingen geweigerd, zonder dat je daar de conclusie uit trok dat je nooit meer iets voor de ander wilde doen.

Nu het lastigste punt: Hoe zeg je nee tegen iemand?
We maken onderscheid tussen mensen die je wel en niet persoonlijk kent.
Tegen mensen die je niet persoonlijk kent of weinig contact hebt, zoals vreemden op straat , enqueteurs of winkelpersoneel, kun je gewoon zonder je nader te verklaren zeggen: ’Nee, dank je’ of ‘Nee, ik ben niet geintereseerd.’
Meestal is een duidelijke beleefde weigering voldoende. wanneer de ander blijft aandringen kun je je weigering nog een keer herhalen. En eventueel toevoegen: ‘Ik zei nee, dank u.’

Nee, dank u, ‘ is overtuigender dan ‘nee, sorry’.

Bij mensen die je beter kent kun je de weigering nog toelichten om misverstanden te voorkomen. zonder je te verontschuldigen voor het nee zeggen geef je aan vrienden, bekenden, collega’s en familie een korte aanvullende toelichting.
Gebruik hiervoor (indien nodig) de volgende stappen: Erken het verzoek van de ander door het kort te herhalen:
‘Je vraagt of ik ook wil komen?’
‘je wilt dat ik morgen jouw dienst overneem?’

Zeg duidelijke en krachtig nee!

Geef eventueel de reden van het nee zeggen:
‘Ik kan nu echt niet.’
‘Ik heb al iets anders afgesproken.’
‘Ik heb er geen tijd meer voor.’

Zeg eventueel hoe je je voet over het verzoek:
‘Het voelt niet goed om…’
‘Ik kan/wil/doe het liever niet….’
‘Ik zou er achteraf last van hebben.’

Bedank eventueel voor het verzoek:
‘Bedankt dat je aan me dacht…’
‘Bedankt voor de uitnodiging…’

Een iets lastiger voorbeeld: Stel dat je op je werk te veel dingen tegelijk moet doen, te land door moet werken, of simpelweg meer dan goed is voor je spanningsniveau of je gezondheid. Je chef komt met een nieuwe opdracht waarvan je weet dat je die er niet meer bij kunt doen zonder jezelf te veel te belasten.

(Erken en herhaal het verzoek) ’Je wilt dat ik deze opdracht er voor het weekend bijneem?
(Zeg duidelijk nee) ‘Hier moet ik nee opzeggen’

(Noem de reden) ‘Ik ben al druk bezig met een andere belangrijke taak. deze nieuwe opdracht kan ik niet aan nemen zonder dat het ten koste gaat van de kwaliteit van mijn werk.

(Benoem je gevoel) ‘ik zou het graag voor je doen maar ik heb nu al het gevoel dat ik het nauwelijks red voor het weekend.’

‘Bedankt dat je zoveel vertrouwen in me hebt, maar met dit erbij zou het teveel worden.’
Pas op bij het nee-zeggen voor je eigen schuld- en verantwoordelijkheidsgevoel. Misschien dat je achteraf toch nog de neiging krijgt om iets extra’s voor de ander te doen om ‘het goed te maken’. Denk goed na: doe ik dit echt voor de ander of alleen omdat ik last heb van mijn eigen schuldgevoelens? Een goed getrainde nee- zegger kan iets weigeren zonder zich daarover schuldig of bezwaard te voelen.

En dat laatste kan ik volmondig beamen…..

Oefening

Train jezelf de komende tijd in het nee- zeggen. Begin met kleine simpele dingen en ga dan geleidelijk verder met lastiger situaties. Maak een overwinningslijst van alle dingen /taken/verzoeken die je geweigerd hebt.

PS Te snel ja gezegd? Bedenk dat je altijd het recht houdt om op een toezegging of belofte terug te komen.

Uit: Ruimte voor jezelf, Fred Sterk en Sjoerd Swaen